Czym jest szklarnia przyszłości?

Jest to kompleksowy pakiet edukacyjny (32-lekcyjny kurs online + 250-stronicowy ebook i plany), który uczy, jak zbudować zrównoważoną, pasywną szklarnię słoneczną przy użyciu materiałów pochodzących z recyklingu i naturalnych.

Projekt łączy zasady Earthship, pasywną energię słoneczną, systemy geotermalne i masę termiczną, aby stworzyć odporną konstrukcję, która może produkować żywność przez cały rok, a nawet pełnić funkcję schronienia.Technologie i koncepcje, które zainspirowały projekt tej szklarni, zostały sprawdzone przez ponad 40 lat badań i rozwoju prowadzonych przez Michaela Reynoldsa w ramach projektu Earthship homes, a także w wielu badaniach dotyczących pasywnych szklarni słonecznych.

Czy w Polsce można legalnie budować konstrukcje z opon?

Tak, w Polsce istnieje już kilka prawdziwych Earthshipów zbudowanych z opon wypełnionych ziemią, w tym:

• Pierwszy Earthship mieszkalny w Mierzeszynie koło Pruszczu Gdańskiego (około 150 m², ponad 1200 opon, od kilku lat mieszka w nim rodzina)

• Earthship na Warmii

• Projekt w okolicach Łodzi z oficjalnym pozwoleniem na budowę (2017)

• Kilka mniejszych realizacji i warsztatów (m.in. we Wrocławiu i Krakowie)

Opony nie są materiałem „oficjalnie uznanym” przez polskie prawo budowlane, ale możliwe jest uzyskanie pozwolenia na budowę, czego dowodem są powyższe przykłady.

Nasza szklarnia/budynek pasywny przedstawiony na filmie i planach jest znacznie prostszy pod względem formalnym niż pełnoprawny dom typu Earthship, ponieważ:

• ma mniejsze obciążenia (brak piętra, mniejsze rozpiętości)

• może być sklasyfikowany jako szklarnia/budynek rolniczy (do 35 m² bez pozwolenia w wielu przypadkach)

• nie wymaga tak grubych ścian z opon (można stosować cieńsze warstwy lub całkowicie zastąpić je workami z ziemią – earthbag)

Dzięki temu setki osób w całej Europie Wschodniej zbudowały już podobne budynki bez większych problemów administracyjnych. Podsumowując: tak, prawdziwe Earthships z oponami istnieją w Polsce i działają nawet w temperaturze -25°C. Nasza konstrukcja jest jeszcze łatwiejsza do zrealizowania zgodnie z prawem i mniej kosztowna.

Szczegółowe przepisy w Polsce – stan na listopad 2025 (Źródła: Prawo budowlane Dz.U. 2025, Regulamin ROD PZD, Ustawa o OZE)

Czy potrzebuję pozwolenia na budowę takiej szklarni? W większości przypadków NIE. Pozwolenie nie jest wymagane, gdy:

• powierzchnia ≤ 35 m²

• maksymalnie 2 takie obiekty na każde 500 m² działki

• brak stałych betonowych fundamentów (konstrukcja nie jest trwale związana z gruntem)

• szklarnia tylko na własne potrzeby prywatne

Szklarnia Przyszłości (Greenhouse of the Future) – lekka, bez betonowych ław – w 95 % przypadków wymaga jedynie prostego zgłoszenia robót budowlanych (30 dni przed, odpowiedź w 21 dni; art. 30 Pb) albo nawet tego nie wymaga.

Czy mogę zbudować większą niż 35 m²? Tak, ale wtedy potrzebne jest normalne pozwolenie na budowę.

Czy szklarnia z oponami jest legalna? TAK – w 100 % legalna, gdy opony są szczelnie wypełnione ziemią i osłonięte przed promieniowaniem UV. Nie istnieje żaden przepis tego zabraniający (Ustawa o odpadach 2025: recyclage encouragé, pas de risques si scellés).

Czy można postawić ją na działce ROD? Tak – limit zabudowy w ROD to 35 m² (altana + szklarnia razem). Nasza szklarnia mieści się bez problemu. Uwaga: niektóre zarządy ROD dodatkowo ograniczają same szklarnie do 25 m² – zawsze warto sprawdzić regulamin swojego ogrodu (§44 Regulamin ROD PZD).

Panele fotowoltaiczne na dachu szklarni?

• do 50 kW → wystarczy zgłoszenie do operatora sieci (1–14 dni)

• do 150 kW na dachu i wysokości poniżej 3 m → w 2025 r. zero formalności (nowelizacja Pb 2023, valable 2025)

Czy gmina może odrzucić zgłoszenie? Tylko w wyjątkowych sytuacjach (naruszenie MPZP, strefa konserwatorska, trwałe fundamenty). Przy zwykłej działce ogrodowej czy rekreacyjnej odrzucenia zdarzają się ekstremalnie rzadko.

Podsumowanie (możesz śmiało powtarzać klientom): „W Polsce szklarnię Greenhouse of the Future do 35 m² możesz prawie zawsze postawić bez pozwolenia na budowę – najczęściej wystarczy proste zgłoszenie albo nawet nic nie trzeba robić.”

Co zawiera zestaw?

• 70-minutowy film dokumentalny w wysokiej rozdzielczości w języku polskim.

• Ponad 200 stron szczegółowych wyjaśnień w formie e-booka (w języku angielskim i francuskim).

• Animacje 3D umożliwiające wizualizację etapów budowy.

• Instrukcje montażu krok po kroku.

• 40 stron profesjonalnych planów budowy (w systemie metrycznym i imperialnym).

• Wysokiej jakości ilustracje i schematy.

W jaki sposób szklarnia utrzymuje stałą temperaturę przez cały rok?

Wykorzystuje pasywną orientację słoneczną, zagłębione ściany, geotermalne rury powietrzne, masę termiczną (ubita ziemia w oponach) oraz opcjonalnie system Annualized Geothermal Solar (AGS). Stabilna temperatura gruntu (5–15 °C na głębokości 2 m) i inteligentna izolacja sprawiają, że budynek pozostaje ciepły zimą i chłodny latem — często bez dodatkowego ogrzewania.

Czy można go wykorzystać nie tylko jako szklarnię?

Tak. Oprócz uprawy świeżej, lokalnej żywności ekologicznej, konstrukcja może również służyć jako wytrzymałe schronienie, ciepła weranda w zimie, a nawet niewielka autonomiczna przestrzeń w przypadku kryzysu. Wielu użytkowników wykorzystuje ją jako miejsce relaksu, pracy lub spotkań, zachowując jednocześnie energooszczędność.

Czy opony są bezpieczne w użyciu w budownictwie?

Tak. Liczne badania i ponad 40 lat doświadczenia w budowie domów typu Earthship pokazują, że zakopane opony stanowią minimalne zagrożenie dla środowiska i zdrowia, jeśli są prawidłowo wykorzystywane:

Są one zakopane i pokryte gliną lub cementem, co sprawia, że stają się obojętne chemicznie.

Sadza zawarta w oponach ma bardzo niską prężność par (< 0,1 mmHg), więc nie ulega odgazowaniu.

Opony nie uwalniają toksyn, jeśli nie są narażone na działanie promieni słonecznych, wysokiej temperatury lub utleniających się substancji chemicznych.

Recyc-Québec (agencja rządowa) stwierdza, że zakopane opony „pozostają stabilne, nie wytwarzają odcieków ani biogazu”.

A co z bezpieczeństwem przeciwpożarowym?

W przeciwieństwie do stosów odsłoniętych opon, ściany z opon pokryte gliną są ognioodporne. Do opon nie dociera tlen, a ich temperatura zapłonu wynosi 500 °C (więcej niż w przypadku drewna). Historyczne przypadki pokazują, że ściany z opon pozostawały nienaruszone nawet po pożarach domów.

Jakie materiały są potrzebne?

Główne elementy to:

• Opony z recyklingu (fundamenty i ściany)

• Zagęszczona ziemia (masa termiczna)

• Płyty poliwęglanowe (południowe przeszklenie)

• Konstrukcja drewniana i izolacja

• Rury drenażowe, dreny francuskie i rury ziemne

• Butelki i glina do dekoracyjnych i funkcjonalnych elementów ścian

Jakie systemy są dołączone lub zalecane?

• Pasywna energia słoneczna (południowe przeszklenia, izolowana ściana północna)

• Geotermalne rury powietrzne do wentylacji i kontroli temperatury

• System AGS (Annualized Geothermal Solar) do głębokiego magazynowania ciepła

• Zbieranie wody deszczowej z dachu do beczek (wykorzystywanych również jako masa termiczna)

• Opcjonalnie: piece rakietowe, akwaponika, systemy uprawy wertykalnej, automatyczne otwory wentylacyjne

Czy mogę zbudować to samodzielnie, czy potrzebuję pomocy profesjonalistów?

Projekt jest przeznaczony dla osób posiadających podstawowe umiejętności majsterkowania. Wykorzystuje proste, dostępne metody i może być realizowany z pomocą rodziny, przyjaciół lub wolontariuszy. Jednak w przypadku etapów związanych z konstrukcją lub uzyskaniem pozwoleń zaleca się skorzystanie z profesjonalnej pomocy.

Jak długo trwa budowa?

Przykład Bromont (Kanada):

• Podstawowa struktura: ~14 dni rozłożonych na 4 miesiące.

• Wykończenie: ~12 dni następnej wiosny Łącznie: ~26 dni roboczych z zespołami wolontariuszy liczącymi 10–15 osób na warsztaty.

Dlaczego warto zainwestować w taką szklarnię?

Budowa Szklarni Przyszłości to znacznie więcej niż tylko uprawa warzyw — to tworzenie odpornego, zrównoważonego ekosystemu, który zapewnia bezpieczeństwo żywnościowe, niezależność energetyczną, a nawet potencjalną przestrzeń mieszkalną lub schronienie.

Główne zalety:

• 🌱 Samowystarczalność żywnościowa: Uprawiaj świeże, ekologiczne warzywa przez cały rok, niezależnie od łańcuchów dostaw i pogody.

• 🔥 Oszczędność energii: Pasywna konstrukcja solarna radykalnie obniża koszty ogrzewania i energii w dłuższej perspektywie.

• ♻️ Wpływ na środowisko: Wykorzystanie materiałów z recyklingu (opony, butelki, drewno z odzysku) minimalizuje Twój ślad ekologiczny.

• 🛠️ Odporność ekonomiczna: Oszczędności na jedzeniu i energii często zwracają koszt budowy już w ciągu kilku lat.

• 🏡 Potencjał schronienia/mieszkania: Doskonała izolacja, masa termiczna i autonomiczne systemy sprawiają, że to nie tylko szklarnia — może służyć jako ciepłe, bezpieczne schronienie w sytuacjach kryzysowych lub jako mikro-przestrzeń mieszkalna off-grid.

• 🌿 Styl życia i dobre samopoczucie: Wielu budowniczych wykorzystuje takie obiekty jako oranżerie, warsztaty, pracownie twórcze lub miejsca spotkań — jasne i komfortowe przez cały rok.

Podsumowując: inwestycja w tego typu szklarnię to inwestycja w autonomię, odporność i zrównoważoną przyszłość — w zakresie żywności, energii, a nawet mieszkania.

Kto opracował ten projekt?

Koncepcja została stworzona przez Francis Gendron, inspirowana Earthship Biotecture w Taos (New Mexico), we współpracy z Christian Désilets i Curt Close, z wkładem projektantów, ilustratorów, wolontariuszy oraz ekspertów w dziedzinie zrównoważonego budownictwa.